Obniżenie wartości nieruchomości – za co i jak uzyskać odszkodowanie? Jeśli jesteś właścicielem działki lub działki z nieruchomością to z pewnością znasz rosnącą jej wartość. Często bywa tak, że całe pokolenia korzystają z nieruchomości, inwestując w nią. Może się okazać, że gdy nadchodzi moment sprzedaży tej nieruchomości traci ona na wartości poprzez zmianę miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Wówczas może okazać się, że nastąpiła zmiana celu wykorzystania naszej działki lub, co gorsza, nasza działka została ulokowana w pobliżu ruchliwej drogi, wysypiska śmieci, oczyszczalni ścieków lub nowego osiedla mieszkaniowego. Wszystkie te, pozornie korzystne zmiany, powodują spadek wartości naszej nieruchomości. Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że istnieją rozwiązania prawne umożliwiające ubieganie się o odszkodowanie za obniżenie (za spadek) wartości nieruchomości: domu, działki, gruntu. Za co mogę uzyskać odszkodowanie? Jeśli uważasz, że Twoja nieruchomość mogła stracić na wartości poprzez np. wybudowaniu w pobliżu nowej drogi, zgłoś się do nas. Zapoznamy się z Twoją sprawą bardzo wnikliwie i zaproponujemy najbardziej korzystne rozwiązanie. Generalizując należy pamiętać, że warto i należy ubiegać się o odszkodowanie w przypadku gdy stwierdzono obniżenia wartości nieruchomości w tym domu, działki, gruntu. Przykłady utraty wartości nieruchomości Za niemal pewne można uznać odszkodowanie za wiatraki na działce lub odszkodowania za słupy energetyczne na działce. Są to jedne z najczęstszych (oprócz budowy drogi i budowy nowego osiedla) czynniki, które umożliwią ubieganie się o odszkodowanie za spadek wartości gruntu (nieruchomości). Wybudowanie w sąsiedztwie naszej nieruchomości wysypiska śmieci, spalarni odpadów także pozwala otrzymać odszkodowanie za spadek wartości nieruchomości. Jako zespół doświadczonych prawników i adwokatów specjalizujących się w nieruchomościach reprezentujemy naszych Klientów i pomagamy uzyskać: odszkodowanie za spadek wartości domu odszkodowanie za spadek wartości działki odszkodowanie za spadek wartości nieruchomości (odszkodowanie obniżenie wartości nieruchomości, odszkodowanie za utratę wartości nieruchomości, odszkodowanie za zmniejszenie wartości nieruchomości) odszkodowanie za spadek wartości gruntu odszkodowania za słupy energetyczne na działce odszkodowania za wiatraki na działce Uważasz, że należy Ci się odszkodowanie za spadek wartości nieruchomości? Masz wątpliwości? Czekamy na Twój kontakt: Odszkodowania związane z wejściem w życie miejscowego planu Odszkodowanie za plan miejscowy jest instytucją mająca za zadanie zrekompensować właścicielowi ograniczenie jakie będzie musiał znosić, bądź stratę wartości nieruchomości, jaka powstanie w przypadku wejścia w życie planu miejscowego. Normy ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym stanowią: Jeżeli, w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, korzystanie z nieruchomości lub jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe bądź istotnie ograniczone, właściciel albo użytkownik wieczysty nieruchomości może żądać od gminy: odszkodowania za poniesioną rzeczywistą szkodę albo wykupienia nieruchomości lub jej części Specjaliści z Generalnej Dyrekcji Odszkodowań na wstępnym etapie współpracy zawsze weryfikują zakres wprowadzanych ograniczeń, a współpracujący rzeczoznawcy z danego terenu robią wstępną wycenę szkód spowodowanych wprowadzonymi ograniczeniami. Na kanwie tak ustalonego stanu faktycznego wraz z klientem podejmujemy decyzję o dalszych krokach podejmowanych w sprawie. Lepiej niż jakiekolwiek opisy, o profesjonalizmie naszego zespołu świadczą przykłady spraw zakończonych sukcesem: odszkodowanie dla grupy właścicieli nadrzecznych działek rekreacyjnych w związku z wprowadzeniem strefy zalewowej – łączna wartość zasądzonych świadczeń przekroczyła kwotę 5M PLN; odszkodowanie za przeznaczenie terenów pod farmę wiatrową w bliskiej odległości od zabudowań – wartość uzyskanych od gminy odszkodowań ponad 4M PLN; przymuszenie gminy do wykupu nieruchomości zarezerwowanych w planie pod korytarz napowietrzający miasta wojewódzkiego – łączna wartość wykupionych gruntów ponad 16M PLN; odszkodowanie za przeznaczenie nieruchomości pod zabudowę przemysłową w okolicy zabudowanej obiektami mieszkalnymi – łączna wartość wypłaconych odszkodowań przekroczyła 12M PLN; przymuszenie gminy do wykupu nieruchomości zarezerwowanych w planie pod infrastrukturę przesyłową – łączna wartość wykupionych gruntów ponad 9M PLN. Odszkodowania w związku z lokalizacją inwestycji publicznej lub komercyjnej W przypadku lokalizowania inwestycji zarówno publicznej lub komercyjnej, która swoim oddziaływaniem może negatywnie wpływać na działki sąsiednie, inwestor realizujący obiekt jest zobowiązany wypłacić podmiotom przez niego pokrzywdzonym odpowiednie odszkodowanie. Do najczęstszych przypadków, kiedy sąsiadom będzie należne odszkodowanie z tytułu lokalizacji obiektu z praktyki zespołu Generalnej Dyrekcji Odszkodowań, wynika że: Lokalizacja uciążliwego zakładu przemysłowego, produkcyjnego lub rolnego; Budowa obiektu znacznych rozmiarów ograniczającego dostęp światła oraz zasłaniającego estetyczny widok (np. hali magazynowej w otoczeniu zabudowy mieszkaniowej lub rekreacyjnej); Budowa centrum handlowego lub parku logistycznego, które powoduje znaczny ruch samochodowy do obiektu; Montaż nadajnika przekaźnikowego sieci komórkowej o znacznym oddziaływaniu elektromagnetycznym; Budowa wiatraka w pobliżu zabudowy mieszkaniowej lub turystycznej; Puszczenie rur przesyłowych (wodno – kanalizacyjnych, telekomunikacyjnych, gazowych); Posadowienie słupów energetycznych. Natomiast, standardową praktyką wszystkich inwestorów jest albo milczenie w przypadku kierowania uzasadnionych żądań, bądź zasłanianie się uzyskanymi decyzjami i pozwoleniami. Warto wiedzieć, że samo uzyskanie pozwolenia lub decyzji, nie zwalnia ich z obowiązku zapłaty odszkodowania. To, że prawa zezwala im na lokalizację inwestycji, nie zwalnia ich z obowiązku wypłaty rekompensaty na rzecz osób, które ich inwestycja dotknie w sposób negatywny. Negocjatorzy i prawnicy z Generalnej Dyrekcji Odszkodowań, dzięki swoje doświadczeniu, wiedzy i odpowiedniemu podejściu są w stanie przeprowadzić całość postępowań dotyczących roszczeń w sposób najmniej uciążliwy i obciążający dla klienta. Gwarantujemy, minimalizacje kosztów związanych z przygotowaniem odpowiedniego materiału dowodowego niezbędnego do postępowań sądowych, wsparcie ze strony najlepszych prawników – specjalistów, przelew odszkodowania bezpośrednio na konto klienta, a także rozliczenie dopiero po otrzymaniu płatności. Odszkodowania związane z wejściem w życie ograniczeń administracyjnych Generalna Dyrekcja Odszkodowań jako kancelaria odszkodowawcza posiadając w swoim zespole doświadczonych prawników z uprawnieniami zawodowymi (adwokatów oraz radców prawnych), na rzecz swoich klientów dochodzi odszkodowań wynikających z ograniczeń wprowadzanych przez: Prawo ochrony środowiska (strefy przemysłowe, obszary ciche, obszary ograniczonego użytkowania); Prawo wodne (obszary ochronne zbiorników, zlewnie, tereny zalewowe); Ustawa o ochronie przyrody (otuliny parków narodowych i rezerwatów, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, obszary Natura 2000, użytki ekologiczne); Prawo lotnicze (obszary oddziaływania lotnisk publicznych i wojskowych); Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami; Prawo geologiczne i górnicze; Ustawa o cmentarzach i chowaniu zmarłych; Ustawa o szczególnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych; Ustawa o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych; Ustawa o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu; Ustawa o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych; Ustawa o transporcie kolejowym. Specyficzne kryteria warunkujące przyznanie odszkodowania w każdym wypadku muszą być rozpatrywane indywidualnie. Tylko odpowiednio doświadczony radca prawny lub adwokat, wraz z odpowiednim wsparciem rzeczoznawców i inżynierów, w większości przypadków jest w stanie w sposób profesjonalny i rzeczowy, określić zasadność dochodzenia odszkodowania. Dlatego warto zaufać kadrze Generalnej Dyrekcji Odszkodowań, gdzie kompetencje łączymy z pracą zespołową.

Wywłaszczenie nieruchomości pod budowę dróg odbywa się na szczególnych zasadach określonych w tzw. specustawie drogowej. Samo odebranie własności może nastąpić wcześniej niż wypłata odszkodowania. Na co trzeba się przygotować, jeśli planowana jest budowa lub rozbudowa drogi w pobliżu działki? Etap pierwszy: wniosek w sprawie wydania decyzji o inwestycji Szczególna regulacja przyspieszająca wywłaszczenie nieruchomości została wprowadzona w specustawie drogowej z prostego powodu – w celu przyspieszenia budowy dróg w Polsce. Zanim dojdzie do rozpoczęcia robót budowlanych niezbędne jest wydanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (decyzja ZRID). Stosowny wniosek w tej sprawie składazarządca drogi po uzyskaniu opinii odpowiednich władz (np. prezydenta miasta). Właściwym w sprawie rozpatrzenia wniosku i wydania decyzji jest: wojewoda - w przypadku dróg krajowych i wojewódzkich. starosta – w przypadku dróg powiatowych i gminnych. W przypadku inwestycji drogowej realizowanej na obszarze dwóch lub więcej województw albo powiatów, decyzję wydaje odpowiednio wojewoda albo starosta, na którego obszarze właściwości znajduje się największa część powierzchni przeznaczonej na realizację inwestycji drogowej. Etap drugi: wysłanie informacji o wszczęciu postępowania Zawiadomienie o wszczęciu postępowania w sprawie wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej wysyłane jest wnioskodawcy, właścicielom lub użytkownikom wieczystym nieruchomości objętych wnioskiem o wydanie tej decyzji na adres wskazany w katastrze nieruchomości. Doręczenie zawiadomienia właścicielowi nieruchomości na jego adres wskazany w katastrze nieruchomości jest skuteczne. Brak aktualizacji adresu jest ryzykiem właściciela We wspomnianym zawiadomieniu znajduje się informacja o oznaczenie nieruchomości lub ich części, objętych wnioskiem o wydanie decyzji oraz o terminie i miejscu, w którym strony mogą zapoznać się z aktami sprawy. Otrzymanie takiego zawiadomienia powinno sprawić, że właściciel (użytkownik wieczysty) nieruchomości zainteresuje się sprawą i mieć świadomość, że może nastąpić wywłaszczenie nieruchomości. Na tym etapie może śledzić przebieg postępowania i w przyszłości mieć szansę na zakwestionowanie decyzji. Etap trzeci: wydanie decyzji i wywłaszczenie Po przeprowadzeniu postępowania wydawana jest decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. Decyzja ta ma szczególny charakter, zawiera rozstrzygnięcia dotyczące wielu kwestii, w szczególności zatwierdza projekt budowlany oraz podział nieruchomości wraz z ustaleniem linii rozgraniczających teren. Co ważne, to właśnie ta decyzja realizuje wywłaszczenie nieruchomości. Wskazane w decyzji nieruchomości lub ich części stają się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa (w odniesieniu do dróg krajowych) albo własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego (w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych). Skutek, jakim jest wywłaszczenie nierchomości następuje automatycznie, z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna. Decyzja taka stanowi jednocześnie podstawę do dokonania stosownych wpisów w księdze wieczystej oraz rejestrze gruntów. W decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej nie określa się wysokości odszkodowania, które przysługuje za wywłaszczenie nieruchomości. Pogarsza to niewątpliwie pozycję wywłaszczonego - oddziela bowiem sam fakt wywłaszczenia od przyznania słusznego odszkodowania, które zagwarantowane jest również na poziomie Konstytucji RP. To kolejny aspekt, który służy przyspieszeniu wykonania inwestycji. Spory o wysokość odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości nie mają blokować budowy drogi. Termin na wydanie nieruchomości Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej określa termin wydania nieruchomości lub wydania nieruchomości i opróżnienia lokali oraz innych pomieszczeń. Termin ten nie może być krótszy niż 120 dni od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna. Pomimo, że nastąpiło wywłaszczenie nieruchomości, mogą być one użytkowane nieodpłatnie przez dotychczasowych właścicieli lub użytkowników wieczystych aż do upływu terminu wydania nieruchomości (opróżnienia lokalu). W pewnych przypadkach, gdy jest to uzasadnione interesem społecznym lub gospodarczym, wspomnianej decyzji można nadać rygor natychmiastowej wykonalności. Etap czwarty: odwołania od decyzji ws. inwestycji Od decyzji można się odwołać. Odwołanie wnosi się do organu wyższego rzędu, którym jest: wojewoda – gdy decyzję wydał starosta, minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa – gdy decyzję wydaje wojewoda. Właściciel nieruchomości musi pamiętać, że w sprawach dotyczących zezwolenia na realizację inwestycji drogowej nie stosuje się przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Dlatego sama tylko okoliczność, iż w miejscowym planie działka jest przeznaczona np. pod budownictwo jednorodzinne, nie będzie wystarczające do zakwestionowania decyzji o budowie drogi. Jak liczyć termin na złożenie odwołania? W orzecznictwie pojawiła się wątpliwość, od kiedy liczyć 14-dniowy termin do wniesienia odwołania przez właściciela (użytkownika wieczystego) nieruchomości. Wzięły się one stąd, że zawiadomienie o wydaniu decyzji o realizacji inwestycji ma formę obwieszczenia. Zawiadomienie uważa się za dokonane po upływie 14 dni od dnia, w którym nastąpiło publiczne obwieszczenie. Obwieszczeń dokonuje się odpowiednio w urzędzie wojewódzkim lub starostwie powiatowym oraz w urzędach gmin właściwych ze względu na przebieg drogi, a także w drodze elektronicznej (na stronach urzędów) oraz w prasie lokalnej. Wątpliwości, jak liczyć termin na odwołanie od decyzji, rozstrzygnięto w uchwale Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 lutego 2017 r., sygn. akt II OPS 2/16. Przyjęto, że doręczenie dotychczasowemu właścicielowi lub użytkownikowi wieczystemu zawiadomienia o wydaniu decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na adres wskazany w katastrze nieruchomości, nie wyłącza w stosunku do tych osób skutków zawiadomienia o wydaniu decyzji w drodze publicznego ogłoszenia, tj. zgodnie z art. 49 Dopiero upływ czternastu dni od dnia publicznego ogłoszenia skutkuje otwarciem biegu kolejnego, 14-dniowego terminu do złożenia odwołania przez strony, którym decyzja nie została doręczona w sposób bezpośredni – w tym przypadku przez właściciela (użytkownika wieczystego) nieruchomości. Odwołanie strony od decyzji rozpatruje się w terminie 30 dni, a skargę do sądu administracyjnego w terminie dwóch miesięcy. Etap piąty: decyzja o wysokości odszkodowania Dopiero po wydaniu decyzji o zezwoleniu na lokalizację inwestycji wydawana jest odrębna decyzja o odszkodowaniu. Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje się w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna. Jeżeli decyzji nadany został rygor natychmiastowej wykonalności, decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje się w terminie 60 dni od dnia nadania rygoru natychmiastowej wykonalności. Do ustalenia wysokości i wypłacenia odszkodowania stosuje się co do zasady przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami. Jednak na wniosek osoby uprawnionej do otrzymania odszkodowania, za nieruchomości wypłaca się zaliczkę w wysokości 70% odszkodowania ustalonego przez organ pierwszej instancji w decyzji ustalającej wysokość odszkodowania. Wypłata zaliczki następuje jednorazowo w terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku. 70% odszkodowania - kwota, jaka może zostać wypłacona w formie zaliczki, w terminie 30 dni od złożenia wniosku Wysokość odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości ustala się według stanu nieruchomości w dniu wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej przez organ I instancji oraz według jej wartości z dnia, w którym następuje ustalenie wysokości odszkodowania. Ustaloną kwotę pomniejsza się o wartość ustanowionych na nieruchomości ograniczonych praw rzeczowych. Suma wysokości odszkodowania nie może przekroczyć wartości nieruchomości. Jak zwiększyć odszkodowanie za wywłaszczenie nieruchomości? Odszkodowanie za wywłaszczenie nieruchomości może być większe, gdy dotychczasowy właściciel (lub użytkownik wieczysty) wyda tę nieruchomość (lub wyda nieruchomość i opróżni lokal oraz inne pomieszczenia) niezwłocznie, lecz nie później niż w terminie 30 dni od dnia: zawiadomienia o wydaniu decyzji o zezwoleniu na lokalizację inwestycji drogowej, doręczenia postanowienia o nadaniu tej decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności albo w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna. W takim przypadku odszkodowanie za wywłaszczenie nieruchomości powiększa się o kwotę równą 5% wartości nieruchomości. Z kolei w przypadku nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym, wysokość odszkodowania powiększa się o kwotę 10 tys. zł w odniesieniu do tej nieruchomości. Etap szósty: odwołanie od decyzji ws. odszkodowania Również od decyzji ustalającej wysokość odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości można wnieść odwołanie w terminie 14 dni od dnia otrzymania decyzji do organu wyższego stopnia. Pamiętać należy, że w takim postępowaniu nie można podnosić argumentów dotyczących decyzji, która skutkowała wywłaszczeniem (czyli decyzji o zezwoleniu na lokalizację inwestycji drogowej), a jedynie takich, które odnoszą się do ustalenia odszkodowania w prawidłowej wysokości.

Sąd Okręgowy zmienił postanowienie i zasądził wynagrodzenie za służebność w kwocie 24.569 zł, zatem obejmującej rekompensatę za utratę wartości nieruchomości. Sąd Najwyższy w pierwszej kolejności podkreślił, iż właściciel nieruchomości, który zgodził się na nieodpłatne wybudowanie, a nawet korzystanie z urządzeń

Kancelaria Nieruchomości i Proces Budowlany ma doświadczenie w reprezentowaniu Klientów w dochodzeniu odszkodowania za obniżenie wartości nieruchomości. Do spadku wartości nieruchomości może dojść w następstwie działań jednostki samorządu terytorialnego. To jedna z sytuacji, gdy właściciel ma prawo ubiegać się o odszkodowanie. Reprezentujemy naszych Klientów przed sądami i urzędami, dochodząc satysfakcjonującej kwoty odszkodowania. Kiedy należy się odszkodowanie za spadek wartości nieruchomości? Jest wiele sytuacji, gdy właściciel nieruchomości może ubiegać się o wypłatę odszkodowania za spadek wartości nieruchomości. Odszkodowania można dochodzić za: 1. Znajdujące się na działce np. słupy energetyczne Na nieruchomości mogą zostać zainstalowane urządzenia służące do doprowadzenia lub odprowadzania np.: płynów, gazu czy energii elektrycznej. W ubiegłych latach wiele z takich urządzeń stawiano bez uprzedniego uzyskania zgody właścicieli poszczególnych działek. Jeżeli są Państwo właścicielem działki, na której zostały ustanowione np. słupy energetyczne linii przesyłowych wysokiego napięcia, możecie Państwo dochodzić odszkodowania. Zgodnie z przepisami odszkodowania za urządzenia znajdujące się na działce, np. słupy energetyczne, można dochodzić na 10 lat wstecz. W imieniu Klientów prowadzimy sprawy o odszkodowanie z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości. 2. Zmianę planu zagospodarowania przestrzennego Utrata wartości nieruchomości może zostać spowodowana zmianą planu zagospodarowania przestrzennego. Właściciel nieruchomości, który doznał uszczerbku w majątku z tego właśnie tytułu, może dochodzić odszkodowania od gminy. Alternatywą dla odszkodowania za poniesioną rzeczywistą szkodę jest wysunięcie w stosunku do gminy żądania wykupienia nieruchomości lub jej części, lub zamiany nieruchomości. Możliwości te daje właścicielowi nieruchomości ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Reprezentujemy Klientów w sprawach o odszkodowanie wówczas, gdy w wyniku zmiany planu zagospodarowania przestrzennego należące do nich nieruchomości straciły na wartości. Po zapoznaniu się z Państwa sprawą będziemy w stanie określić, czy istnieją przesłanki, aby skutecznie dochodzić odszkodowania w adekwatnej kwocie. 3. Zmniejszenie wartości nieruchomości zgodnie z prawem wodnym Utrata wartości nieruchomości może mieć związek także z: wprowadzeniem w strefie ochronnej zakazów, nakazów oraz ograniczeń w zakresie użytkowania gruntów lub korzystania z wód, zalaniem gruntów podczas powodzi w wyniku nieprzestrzegania przepisów ustawy przez właściciela wód lub właściciela urządzenia wodnego, obowiązkiem umożliwienia dostępu do śródlądowych wód powierzchniowych na potrzeby wykonywania robót związanych np. z utrzymywaniem wód (wówczas, gdy nieruchomość przylega do publicznych śródlądowych wód powierzchniowych). Reprezentujemy interesy Klientów, którzy w związku z wejściem w życie aktu prawa miejscowego nie mogą lub mają ograniczone możliwości korzystania z nieruchomości w sposób zgodny z jej przeznaczeniem. Po zapoznaniu się ze szczegółami sprawy jesteśmy w stanie określić, czy wystąpienie z żądaniem wypłaty odszkodowania jest uzasadnione. 4. Wywłaszczenie nieruchomości Zgodnie z przepisami każda nieruchomość może zostać wywłaszczona na rzecz Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego. Przykładowo: plan budowy drogi publicznej, lotniska czy infrastruktury kolejowej może spowodować, że wobec właściciela nieruchomości zostanie wszczęte postępowanie wywłaszczeniowe. Gdy dochodzi do wywłaszczenia, właścicielowi należy się odszkodowanie. Klientom służymy pomocą na każdym etapie postępowania wywłaszczeniowego. Nasi eksperci mają rozległą wiedzę – w zależności od uzgodnień z Klientem mogą dochodzić odszkodowania lub uzyskania nieruchomości zamiennej. W praktyce często spotykamy się z koniecznością sformułowania zastrzeżeń co do opinii sporządzonych przez rzeczoznawców majątkowych. Jeżeli uważają Państwo, że nieruchomość została wyceniona zbyt nisko, chętnie zapoznamy się ze sprawą i – jeżeli będzie to możliwe – pomożemy. Kancelaria Nieruchomości i Proces Budowlany – dlaczego warto nam zaufać? Prowadzimy sprawy o odszkodowanie za utratę wartości nieruchomości. Wyróżnia nas doświadczenie, profesjonalne i rzetelne działanie. Nieustannie się dokształcamy, aby być na bieżąco ze zmianami legislacyjnymi i orzecznictwem. Dotychczas współpracowaliśmy z wieloma Klientami indywidualnymi z całej Polski – wielu pomogliśmy w rozwiązaniu problemu lub uzyskaniu satysfakcjonującego odszkodowania. Zachęcamy do kontaktu z naszą Kancelarią. Do każdej sprawy, z jaką zgłaszają się do nas Klienci, podchodzimy indywidualnie. Chętnie poznamy Państwa historię i określimy, w jakim zakresie jesteśmy w stanie pomóc.

^{Przede wszystkim, warto pamiętać o konieczności żądania wypłaty odszkodowania za utratę wartości samochodu od ubezpieczyciela. Dodatkowo właściciele pojazdu mogą również zdecydować się na sprzedaż samochodu. Należy jednak zauważyć, że cena sprzedaży będzie zwykle znacznie niższa niż w przypadku sprzedaży bez szkody.} 23. 03. 2017 W dniu 7 lipca 2016 roku Sąd Najwyższy podjął uchwałę w sprawie o sygn. akt III CZP 33/16 o treści: „Zbycie nieruchomości, o którym mowa w art. 36 ust. 3 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (jedn. tekst: z 2016 r., poz. 778), nie obejmuje utraty prawa własności działek gruntu wydzielonych pod drogi publiczne na podstawie art. 98 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (jedn. tekst: z 2015 r., poz. 1774 ze zm.).”. Do tej pory orzecznictwo było niejednolite, jeśli chodzi o kwestię oceny, czy zdarzenie prawne inne niż czynność prawna może być objęte zakresem znaczeniowym „zbycia nieruchomości”, o którym mowa w art. 36 ust. 3 Ustawy z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (dalej jako: W omawianej sprawie zdarzeniem innym niż czynność prawna była utrata prawa własności nieruchomości wydzielonej pod drogę publiczną zgodnie z art. 98 ust. 1 Ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (dalej jako: na podstawie decyzji administracyjnej. Sąd Najwyższy rozpatrywał to zagadnienie mając na względzie następujące brzmienie art. 36 ust. 3 „Jeżeli, w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, wartość nieruchomości uległa obniżeniu, a właściciel albo użytkownik wieczysty zbywa tę nieruchomość i nie skorzystał z praw, o których mowa w ust. 1 i 2 (art. 36 – dopisek autora), może żądać od gminy odszkodowania równego obniżeniu wartości nieruchomości.”. W rozpoznawanej sprawie powódka twierdziła, że w związku z uchwaleniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jej nieruchomości przeznaczone w planie pod drogi publiczne straciły na wartości w związku z czym na podstawie art. 36 ust. 3 może domagać się od gminy odszkodowania. Sąd Najwyższy dokonując wykładni językowej pojęcia „zbycie nieruchomości” użytego w art. 36 ust. 3 wskazał, że zgodnie ze Słownikiem języka polskiego PWN (por. Słownik języka polskiego pod. red. prof. Mieczysława Szymczaka, PWN, 1998, t. 3, s. 925), „zbyć” oznacza „sprzedać, odstąpić coś za pieniądze, pozbyć się czegoś przez sprzedaż” i przychylił się do takiego właśnie rozumienia tego terminu. Ponadto Sąd Najwyższy stwierdził, że w dniu 22 września 2004 roku użyte pierwotnie w art. 36 ust. 3 słowo „sprzedaje” zastąpiono słowem „zbywa”. Taka zmiana podyktowana była szerszym zakresem pojęcia „zbycie”, które obejmować może także nabywanie prawa użytkowania wieczystego. U ustawie nowelizującej zawarto także zmiany do które między innymi wprowadziły definicję pojęcia „zbycie nieruchomości” [por. art. 4 pkt 3b) Zdaniem Sądu Najwyższego należy przyjąć, że definicja zawarta w art. 4 pkt 3b) powinna zostać zastosowana w stosunku do uregulowań tym bardziej, iż za wykładnią zwężającą, a nie rozszerzającą, przemawia dotychczasowe orzecznictwo Sądu Najwyższego, które z zakresu definicyjnego pojęcia „zbycie” wykluczało czynności prawne o charakterze darmym. Sąd Najwyższy podkreślił także, iż w związku z uchwaleniem lub zmianą miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego może dojść jedynie do ograniczenia prawa własności (prawa użytkowania wieczystego) nieruchomości poprzez spadek jej wartości. Powstała w związku z tym szkoda majątkowa na podstawie art. 36 ust. 3 ulega wyrównaniu dopiero wtedy, gdy właściciel (użytkownik wieczysty) nieruchomości doprowadzi do jej zbycia, w wyniku czego otrzyma niższą cenę w stosunku do tej, jaką uzyskałby, gdyby nie doszło do uchwalenia lub zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. W omawianym w uchwale Sądu Najwyższego przypadku doszło natomiast nie do ograniczenia, lecz do pozbawienia prawa własności nieruchomości na podstawie art. 98 ust. 1 W takiej sytuacji ustalenie wysokości odszkodowania następuje w trybie administracyjnym. Wobec powyższego Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, zgodnie z którym pojęcie „zbycie nieruchomości”, o którym mowa w art. 36 ust. 3 nie obejmuje utraty prawa własności działki gruntu wydzielonej pod drogę publiczną. Odszkodowanie za wywłaszczenie nieruchomości pod drogę jest jednym z najważniejszych elementów procesu budowy dróg. Wywłaszczenie nieruchomości oznacza, że właściciel lub użytkownik wieczysty traci prawo do posiadania i korzystania z danej nieruchomości. W takim przypadku, aby zrekompensować straty poniesione przez właściciela lub użytkownika wieczystego, państwo musi im ^{Ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych z pewnością znakomicie przyczynia się do skutecznej budowy infrastruktury drogowej. Pozwala ona na zniesienie konstytucyjnej ochrony prawa własności dla realizacji ważkich interesów publicznych. Przesłanki jej uchwalenia były takie, że przymusowe pozbawienie prawa własności zapobiegnie blokowaniu strategicznych inwestycji przez odosobnione jednostki utrudniające je „dla zasady”. Założenie z pewnością słuszne i nikt racjonalny nie podejmuje z nim polemiki. Jak zawsze diabeł tkwi w szczegółach. Twarde zasady wywłaszczenia Sposób w jaki dochodzi do wywłaszczenia budzi spore emocje. Budowa drogi klasy ekspresowej lub autostrady powoduje największe konsekwencje. Zwykle zanim wbita zostanie przysłowiowa łopata upływają lata. Lata te pozwalają Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad doskonale się przygotować: uzyskać niezbędną dokumentację, wybrać wykonawcę, przygotować projekt, pozyskać finansowanie itd. W ciągu tych lat nie prowadzi się żadnych rozmów z przyszłymi wywłaszczonymi: osoby te na samym końcu zostają postawione przed faktem dokonanym. Wojewoda wydaje decyzję ZRID (Zezwolenie na Realizację Inwestycji Drogowej) a inwestor natychmiast obejmuje nieruchomości w posiadanie. Zostają w całości zrealizowane potrzeby inwestora, który może już budować. Potrzeby wywłaszczonego dopiero się zaczynają: na tą chwilę nie ma on ani nieruchomości ani odszkodowania. Dlaczego przygotowania nie mogłyby obejmować czynności zmierzających do ustalenia odszkodowania, aby przybliżyć w czasie utratę nieruchomości z wypłatą odszkodowania? Już nie mówiąc o tym, że zasadnym byłoby życzenie sobie otrzymania środków wcześniej, aby mieć szansę nieruchomość odtworzyć i przeprowadzać się z nieruchomości odebranej do nowej. ZRID z rygorem natychmiastowej wykonalności W standardowej procedurze odwołanie wywłaszczonego od wydanej decyzji ZRID powoduje, że nieruchomość przechodzi na własność Skarbu Państwa dopiero po rozpatrzeniu odwołania i wtedy też trzeba ją wydać. Niestety dzisiejszym standardem stało się występowanie o decyzję ZRID z rygorem natychmiastowej wymagalności. I znów wracamy do tego samego modelu: inwestor publiczny i organy publiczne same wyznaczają sobie czas, który jest im niezbędny do wykonania czynności a na samym końcu okazuje się, że są w pilnej potrzebie a budowę muszą rozpocząć w dniu, w którym wywłaszczony się o niej dowiaduje. W skrajnych przypadkach wojewoda „nie ma czasu” na zawiadomienie stron i opublikowanie obwieszczenia o wydanej decyzji. Czasem robi to klika miesięcy po zajęciu fizycznym gruntów. Decyzja ZRID z rygorem natychmiastowej wymagalności prawdopodobnie rozwiązuje inwestorowi problem przewlekłego prowadzenia spraw przez organy. Odwołania od decyzji ZRID są przez ministra rozpatrywane wiele miesięcy (najczęściej kilkanaście) zamiast ustawowych trzydziestu dni. Dzięki rygorowi natychmiastowej wykonalności GDDKiA nie musi czekać na załatwienie sprawy. Jedynym, który będzie czekał zostaje wywłaszczony. Odszkodowanie w większości przypadków nie zostanie wypłacone, póki decyzja nie stanie się ostateczna. Odszkodowanie za wywłaszczenie Przeważająca większość organów interpretuje termin na wypłatę odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości w mniej dla wywłaszczonych korzystny sposób (z tą interpretacją zgadza się również autor artykułu). Zgodnie z nią do wypłaty odszkodowania muszą ziścić się dwa warunki: ostateczna decyzja ZRID i ostateczna decyzja ustalająca odszkodowanie. Specustawa nakłada na wojewodę obowiązek ustalenia odszkodowania w terminie 60 dni od wydania decyzji z rygorem natychmiastowej wymagalności. W praktyce to tylko pobożne życzenie. Tak samo jak dochowanie terminu na rozpatrzenie odwołania od decyzji ZRID. Kumulacja tych dwóch warunków skutkuje tym, że przed upływem 12 miesięcy od zajęcia nieruchomości odszkodowanie uzyskają nieliczni. W skrajnych przypadkach wywłaszczony oczekuje na wypłatę latami. Odszkodowanie słuszne vs. odszkodowanie pełne Ustawodawca dopuszcza wyjątek od ochrony prawa własności w postaci wywłaszczenia nieruchomości na cele publiczne. Może ono nastąpić tylko za słusznym odszkodowaniem. Specustawa drogowa dookreśla definicję słusznego odszkodowania do równowartości rynkowej utraconego prawa własności. Fakt ten niesie dwie konsekwencje: 1. Przy ustalaniu wartości nieruchomości budynkowej uwzględnia się jej stopień zużycia. Taki model nie pozwala na odbudowanie nowej nieruchomości o podobnym standardzie, ale przymusza byłego właściciela do poszukiwania na rynku nieruchomości używanych. 2. Tak wyliczone odszkodowanie nie kompensuje pozostałych szkód: obniżenia wartości pozostałej nieruchomości na skutek podziału i położenia przy budowanej drodze, utraty dochodów uzyskiwanych z nieruchomości, likwidacji na skutek wywłaszczenia przedsiębiorstwa, czy gospodarstwa rolnego. Prawo takie przysługuje na gruncie kodeksu cywilnego pokrzywdzonym np. na skutek deliktu (czynu niezgodnego z prawem). Sąd orzekając w sprawach szkód wywołanych przez wywłaszczenie uzasadnia oddalenie powództwa tym, że odszkodowanie słuszne (stosowane przy wywłaszczeniu) nie jest tożsame z odszkodowaniem pełnym (stosowanym w prawie cywilnym). Wywłaszczony nie ma prawa do odszkodowania pełnego. Regulacje takie są poniżej standardów stosowanych w przepisach innych państw europejskich oraz organizacji międzynarodowych. Prawo do naprawienia wszystkich szkód, w tym odtworzenia własnego domostwa wydają się być podstawowym standardem. Niektóre z krajów europejskich przewidują dodatkową kompensację za straty niematerialne (np. stres) w postaci ustawowego procentowego podwyższenia odszkodowania. Czynnik ludzki Jak powszechnie wiadomo przepisy prawa podlegają interpretacji i stosowaniu. Empatyczny urzędnik pomaga wywłaszczonemu minimalizować piętrzące się czynności. GDDKiA może podjąć inicjatywę w zakresie szybszego polubownego załatwienia sprawy w drodze ugody w postępowaniu administracyjnym. Z pewnością można znaleźć wiele pozytywnych przykładów wsparcia ze strony instytucji państwowych. Niestety czynnik ludzki ma drugie oblicze: urzędników przepracowanych, niezmotywowanych, zawistnych i mściwych. Kumulacja takiej postawy z rygorystyczną specustawą tworzy prawdziwe dramaty. Ludzie zostają pozbawieni domów, nie uzyskują odszkodowania adekwatnego do utraconego prawa, postępowania się wydłużają. Niejednokrotnie przy próbie obrony własnych interesów wywłaszczeni spotykają się z groźbami i celowym utrudnianiem postępowania. Pojedynczy wywłaszczony rolnik, emeryt lub inny były właściciel obciążonej kredytem nieruchomości zderza się z doświadczonymi profesjonalistami (wojewodą, GDDKiA, rzeczoznawcą majątkowym), których interes jest zaspokojony, bo już dysponują nieruchomością. Zdesperowani pokrzywdzeni często godzą się na bandyckie warunki ze zwykłej ludzkiej bezsilności. W obowiązku Państwa, poza realizacją inwestycji publicznych, leży również obowiązek ochrony jednostek najsłabszych; szczególnie przed nadużyciami ze strony piastujących funkcje związane z używaniem przymusu państwowego. Szanowni Państwo, jako Fundacja INLEGIS oraz INLEGIS Kancelarie Prawne od wielu lat specjalizujemy się w pomocy prawnej osobom wywłaszczanym na mocy specustawy drogowej ZRID. W szczególności wspieramy naszych klientów w walce z nierzetelnymi wycenami i zaniżonymi odszkodowaniami. Przygotowaliśmy także dla Państwa darmowy E-book zawierający kompleksową informację o wywłaszczeniach na mocy decyzji ZRID. W publikacji w szczególności skupiamy się na rzetelnym przedstawieniu wszystkich obowiązków oraz praw przysługującym osobom wywłaszczanym na gruncie specustawy drogowej. Kontakt: +48 793 101 800 INLEGIS Kancelarie Prawne Wywłaszczenia Nieruchomości ul. Podwale 83/7 50-414 Wrocław tel. (71) 729 21 50}

Jest to rekompensata za utraconą wartość ich nieruchomości. Wybieraj specjalistów od odszkodowań. Aby otrzymać odszkodowanie za spadek wartości domu, trzeba przede wszystkim bardzo dobrze zapoznać się z tematem tego rodzaju odszkodowań, a także z orzecznictwem sądów w tych sprawach. A wygląda ono bardzo obiecująco – osoby

W 1999 r. ojciec wyraził zgodę na zajęcie części nieruchomości (również za nieżyjącą mamę) pod poszerzenie drogi krajowej. W rezultacie część nieruchomości została odłączona. Po śmierci ojca my, spadkobiercy, zaktualizowaliśmy księgę wieczystą, w której część działki figuruje jako droga, a część jako parcela główna. Obecnie miasto planuje dalszą modernizację drogi – zostało wszczęte postępowanie. Chcemy sprzeciwić się zmianom, w tym dalszej niszczycielskiej ingerencji w parcelę. Pytania 1. W księdze wieczystej figuruje działka będąca obecnie drogą (fizycznie odłączona od nieruchomości), miasto nie chciało za nią zapłacić, ani przeprowadzić wywłaszczenia, opłacamy za tę działkę podatek od nieruchomości. W jaki sposób uregulować jej stan prawny? 2. Były właściciel zgodził się na zajęcie działki pod budowę drogi w 1999 r. Czy wobec „specustawy drogowej” z 10 kwietnia 2013 r. obecni właściciele mają jeszcze jakieś prawa – w tym do ubiegania się o odszkodowanie za tę ziemię? 3. Trwa postępowanie administracyjne przed wydaniem decyzji o kolejnej modernizacji tej drogi. Czy właściciel nieruchomości może sprzeciwić się kolejnym pracom budowlanym na swoim terenie? Zajęcie części gruntu przez organ administracyjny bez uregulowania stanu prawnego nieruchomości Już na wstępie zaznaczę, że bez głębszego zbadania sprawy jednoznaczne rozstrzygnięcia są niemożliwe. Z Pani relacji wynika, że organ administracji (mówi Pani o drodze krajowej, stąd zapewne zarządcą był Skarb Państwa a obecnie Generalny Dyrektor Dróg Publicznych) zajął część Państwa gruntu, jednak bez uregulowania stanu prawnego tej nieruchomości. Nadal więc Państwo jesteście właścicielami części działki zajętej pod drogę krajową. Powyższe uzasadnia fakt, że Pani ojciec nigdy nie otrzymał odszkodowania, bowiem nadal jest właścicielem tej części nieruchomości. Wskazuje Pani, że obecnie miasto planuje dalszą modernizację drogi, gdyż w tym zakresie zostało wszczęte postępowanie administracyjne. Z opisanego stanu rzeczy wynikają konkretne pytania. Ad. 1. Wskazuje Pani, że w księdze wieczystej figuruje działka będąca obecnie drogą, mająca status drogi jednak gminnej (pisze Pani o odmowie zapłaty przez miasto). Dodaje Pani, że miasto nie chciało za nią zapłacić, ani przeprowadzić wywłaszczenia, a Państwo opłacacie za tę działkę podatek od nieruchomości. Należałoby więc spróbować uregulować istniejący stan prawny oraz ustalić, na co Pani ojciec wyraził ówczesną zgodę gminie i jaka jest jej treść. Zobacz też: Czy gmina może sprzedać drogę wewnętrzną Przejmowanie działek wydzielanych pod drogi publiczne Generalnie należy zaznaczyć, że w okresie od 1 sierpnia 1985 r. do 31 grudnia 1997 r., przejmowanie gruntów wydzielanych pod drogi regulowała ustawa z 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, zaś od 1 stycznia 1998 r. przejmowanie działek wydzielanych pod drogi uregulowane jest w art. 98 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Ze względu na datę, jaką Pani podaje, właśnie ten przepis miałby zastosowanie do Pani przypadku. Zgodnie z art. 98 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (UGN): „1. Działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne: gminne, powiatowe, wojewódzkie, krajowe – z nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek właściciela, przechodzą, z mocy prawa, odpowiednio na własność gminy, powiatu, województwa lub Skarbu Państwa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. Przepis ten stosuje się także do nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek użytkownika wieczystego, z tym że prawo użytkowania wieczystego działek gruntu wydzielonych pod drogi publiczne wygasa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. Przepis stosuje się odpowiednio przy wydzielaniu działek gruntu pod poszerzenie istniejących dróg publicznych. 2. Właściwy organ składa wniosek o ujawnienie w księdze wieczystej praw gminy, powiatu, województwa lub Skarbu Państwa do działek gruntu wydzielonych pod drogi publiczne lub pod poszerzenie istniejących dróg publicznych. Podstawą wpisu tych praw do księgi wieczystej jest ostateczna decyzja zatwierdzająca podział. 3. Za działki gruntu, o których mowa w ust. 1, przysługuje odszkodowanie w wysokości uzgodnionej między właścicielem lub użytkownikiem wieczystym a właściwym organem. Przepis art. 131 stosuje się odpowiednio. Jeżeli do takiego uzgodnienia nie dojdzie, na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego odszkodowanie ustala się i wypłaca według zasad i trybu obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości.” Ustawodawca posłużył się w art. 98 ust. 1 pojęciem drogi publicznej, nie definiując go, należy jednak uznać, że treść znaczeniową pojęcia drogi publicznej określa ustawa z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych ( Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 ze zm.). Przypomnijmy, że według art. 2 ust. 1 tej ustawy drogi publiczne ze względu na funkcje w sieci drogowej dzielą się na następujące kategorie: drogi krajowe, drogi wojewódzkie, drogi powiatowe oraz drogi gminne. Z kolei według art. 3 tej ustawy drogi publiczne, ze względu na stopień dostępności, dzielą się na drogi ogólnodostępne oraz drogi o ograniczonej dostępności, w tym drogi ekspresowe i autostrady. Jednocześnie jednak, co najistotniejsze z punktu widzenia art. 98 ust. 1 art. 8 ust. 1 ustawy o drogach publicznych stanowi, że: „Drogi niezaliczone do żadnej kategorii dróg publicznych, w szczególności drogi w osiedlach mieszkaniowych, dojazdowe do gruntów rolnych i leśnych, dojazdowe do obiektów użytkowanych przez przedsiębiorców, place przed dworcami kolejowymi, autobusowymi i portami oraz pętle autobusowe, są drogami wewnętrznymi”. W świetle zatem przytoczonych unormowań, a w szczególności ze względu na dokonane rozróżnienie dróg publicznych i pozostałych (dróg wewnętrznych), nie powinno ulegać wątpliwości, że reżimem prawnym art. 98 ust. 1 zostały objęte wyłącznie drogi publiczne. Prawne konsekwencje zajęcia działki pod drogę publiczną Decyzja podziałowa wydana na wniosek właściciela, mocą której wydziela się działkę przeznaczoną pod drogę publiczną (lub jej poszerzenie), rodzi skutki w sferze własnościowej. W wyniku takiej decyzji część nieruchomości przestaje być własnością dotychczasowego właściciela i przechodzi na własność odpowiedniego podmiotu publicznoprawnego. Powstają zatem bez wątpienia prawne konsekwencje nie tylko dla dotychczasowego właściciela, ale również dla Skarbu Państwa, bądź wojewódzkiej, powiatowej lub gminnej osoby prawnej. Jakkolwiek przedmiotem decyzji zatwierdzającej podział nieruchomości nie jest przeniesienie własności (skutek ten następuje ex lege), to jednak skutkuje ona w sposób bezpośredni na materialnoprawną sferę własności, a co więcej – określa kształt i wielkość przedmiotu nabywanej własności (zob. decyzja SKO we Wrocławiu z dnia 16 września 2013 r., SKO 4116/38/13, niepubl.). Należy też zwrócić uwagę na jeszcze jedną konsekwencję decyzji podziałowej skutkującej przeniesieniem własności. Przejście własności na rzecz Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego rodzi po stronie takiego podmiotu obowiązek odszkodowawczy, co jednoznacznie wynika z art. 98 ust. 3 Informacja o wspomnianych wyżej skutkach prawnych – wynikających z art. 98 ust. 1 – powinna zostać udzielona stronom w toku postępowania, jeszcze przed wydaniem decyzji w sprawie, zgodnie z art. 8 i 9 Tylko wówczas spełnia ona swój zasadniczy cel, to jest umożliwia stronom podjęcie czynności, które – w ich ocenie – w optymalny sposób zabezpieczą ich interes prawny jeszcze przez rozstrzygnięciem sprawy. Proszę jednak zauważyć, że jeżeli podziału nieruchomości dokonuje się z urzędu bądź na wniosek podmiotu posiadającego interes prawny w podziale nieruchomości, lecz niebędącego jej właścicielem, to nawet wtedy, gdy projekt podziału przewiduje wydzielenie działek pod drogę publiczną, nie przechodzi ona na własność Skarbu Państwa ani też jednostek samorządu terytorialnego (zob. wyrok WSA w Poznaniu z dnia 26 czerwca 2008 r., III SA/Po 198/08, LEX nr 566274; E. Mzyk, Komentarz do art. 98 (w:) G. Bieniek, S. Kalus, Z. Marmaj, E. Mzyk, „Ustawa o gospodarce nieruchomościami. Komentarz”, red. G. Bieniek, Warszawa 2008, teza 5; M. Wolanin, Komentarz do art. 98 (w:) J. Jaworski, A. Prusaczyk, A. Tułodziecki, M. Wolanin, „Ustawa o gospodarce nieruchomościami. Komentarz”, Warszawa 2013, teza 13). Jak słusznie wyjaśniono w orzecznictwie: „nabycie gruntu w trybie art. 98 ust. 1 następuje z mocy prawa, a nie z mocy decyzji w sprawie podziału. Ewentualne rozstrzygnięcie o przejściu na własność nieruchomości przeznaczonych na drogę nie mieści się w zakreślonych organowi przez prawodawcę granicach władczego rozstrzygnięcia” (tak: WSA w Poznaniu w wyroku z dnia 21 grudnia 2011 r., II SA/Po 1009/11, LEX nr 1153072). W doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się, że przebieg przyszłej drogi, o której mowa w art. 98 ust. 1 winien wynikać z planu miejscowego, a w przypadku jego braku z ostatecznej decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego (zob. wyrok WSA w Gdańsku z dnia 25 marca 2009 r., II SA/Gd 413/08, LEX nr 602032; wyrok WSA w Olsztynie z dnia 18 listopada 2008 r., II SA/Ol 781/08, LEX nr 523879). Artykuł 98 ust. 1 i 3 należy odczytywać w tym znaczeniu, że chodzi o działki, które w przyszłości mają być przeznaczone pod drogi publiczne bądź pod poszerzenie istniejących dróg publicznych. Działaniem art. 98 ust. 1 są objęte jednak nie tylko drogi istniejące, lecz także drogi dopiero planowane, zakres pojęciowy zatem, pomimo użycia tego samego określenia „droga publiczna”, w przepisach ustawy o gospodarce nieruchomościami jest szerszy niż zakres określenia drogi publicznej w rozumieniu art. 1 (zob. wyrok SN z dnia 7 lutego 2013 r., II CSK 672/12, LEX nr 1293953). Skoro bowiem chodzi o wydzielenie działki gruntu pod drogę, to znaczy, że droga jeszcze nie istnieje, lecz objęta jest założeniem planistycznym i ma powstać w przyszłości. Rekompensata dla właściciela działki przekształconej w drogę publiczną W orzecznictwie wskazano: „Jeżeli zatem gmina nie podejmowała działań zmierzających do przekształcenia w drogę publiczną działki, co do której w wydanej przed dniem 24 września 2004 r. decyzji zatwierdzającej na wniosek ówczesnego jej właściciela projekt podziału zastrzeżono konieczność jej wydzielenia na poszerzenie drogi, nie dążyła do wykupienia tej działki ani nie poszukiwała żadnej formy rekompensaty dla właściciela, to dopuściła się zaniechania prowadzącego do naruszenia art. 1 Protokołu nr 1 do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Zgodnie z tym przepisem «Każda osoba fizyczna i prawna ma prawo do poszanowania swojego mienia. Nikt nie może być pozbawiony swojej własności, chyba że w interesie publicznym i na warunkach przewidzianych przez ustawę oraz zgodnie z ogólnymi zasadami prawa międzynarodowego» (por. wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 15 grudnia 2009 r., nr 2253/05 w sprawie Bugajny i inni przeciwko Polsce). (...) Jednocześnie faktyczne użytkowanie drogi przez gminę w takiej sytuacji oznaczało wystąpienie stanu samoistnego posiadania tej działki bez tytułu prawnego, z konsekwencjami określonymi w art. 224 i 225 (tak SN w powołanym wyroku z dnia 7 lutego 2013 r., II CSK 672/12). Do prawidłowego orzeczenia o odszkodowaniu należnym za nieruchomość wydzieloną pod drogę publiczną, zgodnie z przepisem art. 98 ust. 1 niezbędne jest zatem: istnienie decyzji podziałowej, wydanej na wniosek dotychczasowego właściciela działki, w trybie art. 93 ust. 1, art. 94 ust. 1 i art. 96 ust. 1 oraz wydzielenie na jej podstawie danej działki po drogę publiczną – gminną, powiatową, wojewódzką lub krajową, lub pod poszerzenie istniejącej drogi publicznej (zob. wyrok WSA w Poznaniu z dnia 23 listopada 2007 r., III SA/Po 1052/06, LEX nr 423855; wyrok WSA w Kielcach z dnia 14 marca 2012 r., II SA/Ke 87/12, LEX nr 1138515). Regulacja zawarta w art. 98 ust. 3 statuuje zasadę, że w sytuacji wydzielenia działek gruntu pod drogi publiczne, ich dotychczasowemu właścicielowi (który utracił własność z mocy prawa z dniem uzyskania ostateczności przez decyzję o ich podziale) przysługuje odszkodowanie, które powinno być „uzgodnione” między nim a właściwym organem. Jest nim organ reprezentujący podmiot nabywający własność działek, a zatem może to być organ wykonawczy gminy – wójt, zarząd powiatu, zarząd województwa lub starosta reprezentujący interes Skarbu Państwa. Kwota odszkodowania jest zatem wynikiem negocjacji. Przeprowadzenie rokowań czy to z inicjatywy dotychczasowego właściciela, czy właściwego organu jest obligatoryjne. Dopiero w sytuacji niedojścia do uzgodnienia negatywny wynik rokowań daje podstawę do wszczęcia postępowania administracyjnego o ustalenie odszkodowania w drodze decyzji na zasadach obowiązujących przy wywłaszczaniu. Nie będzie zatem podstaw do zastosowania art. 58 § 1 pkt 1 (zob. wyrok NSA z dnia 2 października 2013 r., I OSK 1012/13, LEX nr 1511937). Stosownie do przepisu art. 129 ust. 5 organem właściwym do wydania decyzji o odszkodowaniu w przypadku, o którym mowa w art. 98 ust. 3 jest starosta. Omówiony tryb ubiegania się przez dotychczasowego właściciela działek gruntu, o jakich mowa w art. 98 ust. 1 o odszkodowanie wskazuje, że np. w wypadku przejścia działek gruntu na własność gminy wójt, jako jej organ wykonawczy, jest „właściwy rzeczowo” jedynie do prowadzenia rokowań z byłym właścicielem i do uzgodnienia wysokości odszkodowania w tym trybie, a więc w drodze czynności o charakterze cywilnoprawnym (zob. wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 15 lipca 2009 r., II SAB/Go 23/09, LEX nr 556479). Nie ma on natomiast kompetencji do wydania decyzji, o jakiej mowa w art. 129 ust. 5 Organem rzeczowo właściwym w tym zakresie jest starosta. Przepis art. 98 ust. 3 – w powiązaniu z art. 129 ust. 1 – nakłada na starostę obowiązek ustalenia odszkodowania w trybie administracyjnym w postępowaniu w indywidualnej sprawie z zakresu administracji publicznej, jeżeli spełnione będą następujące przesłanki: dojdzie do wydzielenia na wniosek właściciela gruntu pod drogę publiczną, a jej przebieg przewiduje – obowiązujący w dacie orzekania o podziale geodezyjnym – plan zagospodarowania przestrzennego, nie dojdzie do uzgodnienia wysokości odszkodowania pomiędzy właścicielem a właściwym organem, właściciel złoży wniosek o ustalenie i wypłatę odszkodowania (zob. wyrok WSA w Poznaniu z dnia 17 września 2009 r., II SA/Po 26/09, LEX nr 635339). W orzecznictwie wyjaśniono: „Przedmiotem wyceny są konkretne działki powstałe w wyniku podziału nieruchomości. Odszkodowanie przysługuje bowiem za działkę gruntu wydzieloną pod drogę publiczną. Oznacza to, że organ zobowiązany jest uwzględnić cechy działki powstałej po podziale, według stanu na dzień wydania decyzji zatwierdzającej podział. Niezasadne jest domaganie się od organu, aby ustalając wartość rynkową działki wydzielonej na podstawie art. 98 ust. 1 brał pod uwagę cechy działki, z której została wydzielona, np. jej powierzchnię czy kształt” (tak: WSA w Kielcach w wyroku z dnia 6 czerwca 2013 r., II SA/Ke 238/13, LEX nr 1329763). Postępowanie o podział nieruchomości wszczęte z urzędu Tutaj jednak zaznaczam, że jeżeli postępowanie o podział nieruchomości zostało wszczęte z urzędu (art. 97 ust. 3 lub na wniosek zarządcy drogi (art. 22 ust. 3 ustawy o drogach publicznych), to nie powstaje skutek w postaci przejścia własności działki drogowej. Wydzielone pod drogę działki pozostają nadal własnością właściciela, a ich nabycie na rzecz podmiotu publiczno-prawnego może nastąpić w drodze umowy cywilnoprawnej lub wywłaszczenia. Podziału nieruchomości można dokonać z urzędu, jeżeli jest on niezbędny do realizacji celów publicznych albo nieruchomość stanowi własność gminy i nie została oddana w użytkowanie wieczyste. Ad. 2. Wskazuje Pani, że były właściciel zgodził się na zajęcie działki pod budowę drogi w 1999 r., nie wiadomo zaś, czy nie zrzekł się odszkodowania. Na razie rozpocząłbym negocjacje z zarządcą drogi na piśmie w sprawie wykupu zajętego pod drogę pasa gruntu za odszkodowaniem. Jeżeli poprzednik takiego odszkodowania nie uzyskał, obecny właściciel takie odszkodowanie może otrzymać. Bezumowne korzystanie z gruntów przez gminę - odszkodowanie W razie odmowy należałoby zagrozić lub poinformować, że zostaną podjęte określone kroki cywilnoprawne (odszkodowanie za bezumowne korzystanie z gruntu). Można też spróbować zawnioskować na podstawie art. 98 o podział te nieruchomości, a grunt zajęty pod drogę gminną z mocy prawa stanie się własnością gminy, a Państwo będziecie mieli otwartą drogę do otrzymania odszkodowania. Ad. 3. Wskazuje Pani, że trwa postępowanie administracyjne przed wydaniem decyzji o kolejnej modernizacji tej drogi. Nie wiem jednak, na podstawie jakich przepisów toczy się przedmiotowe postępowanie. Czy zarządca drogi ma prawo wstępu na grunty przyległe do pasa drogowego? Jeżeli chodzi o samą konserwację, to zgodnie z art. 21 ust. 2 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych – „zarządy dróg mają prawo do: 1) wstępu na grunty przyległe do pasa drogowego, jeżeli jest to niezbędne do wykonywania czynności związanych z utrzymaniem i ochroną dróg; 2) urządzania czasowego przejazdu przez grunty przyległe do pasa drogowego w razie przerwy w komunikacji na drodze; 3) ustawiania na gruntach przyległych do pasa drogowego zasłon przeciwśnieżnych”. Zaś według ust. 3 tego artykułu – właścicielom lub użytkownikom gruntów, którzy ponieśli szkody w wyniku czynności wymienionych w ust. 2, przysługuje odszkodowanie na zasadach określonych w przepisach o gospodarce nieruchomościami. Jeżeli jednak droga ma być poszerzana w ramach specustawy, to wprawdzie jest Pani uczestnikiem tego postępowania, jednak wydanie decyzji w tym zakresie spowoduje z mocy prawa wywłaszczenie Pani z nieruchomości przeznaczonej pod budowę drogi. W celu przyspieszenia budowy dróg Sejm RP w 2003 r. uchwalił specjalną ustawę upraszczającą zasady planowania i budowy dróg. Jest to właśnie ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji dróg krajowych, która została przekształcona z dniem 10 września 2008 r. w ustawę o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji dróg publicznych zwana również specustawą drogową. Uproszczona procedura uwłaszczeniowa - kiedy jest stosowana? Przede wszystkim specustawa przewiduje uproszczoną procedurę wywłaszczeniową nieruchomości objętych zakresem realizacji inwestycji, a określając zakres przedmiotowy specustawy posłużono się sformułowaniem, że określa ona zasady i warunki przygotowania inwestycji w zakresie dróg publicznych w rozumieniu ustawy o drogach publicznych. Specustawę stosuje się w odniesieniu do nowych inwestycji oraz tych inwestycji, gdzie następuje zmiana granic pasa drogowego. Dlatego mówię o wielości podstaw do budowy drób publicznych, bowiem istnieją wątpliwości, czy specustawa od dnia 10 września 2008 r. w odniesieniu do inwestycji w zakresie dróg publicznych jest wyłączną regulacją, poprzedzającą budowę drogi w rozumieniu ustawy o drogach publicznych. Specustawa nie zawiera zapisu, że prace budowlane mogą być prowadzone tylko i wyłącznie na podstawie zezwolenia na realizację inwestycji drogowych. W świetle przedstawionych wątpliwości nie ma zakazu wydania na wniosek zarządcy drogi pozwolenia na budowę drogi publicznej w oparciu o plan miejscowy lub decyzję o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Zgodnie z art. 12 specustawy drogowej: „1. Decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zatwierdza się podział nieruchomości. 2. Linie rozgraniczające teren, w tym granice pasów drogowych, ustalone decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stanowią linie podziału nieruchomości. 3. Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stanowi podstawę do dokonania wpisów w księdze wieczystej i w katastrze nieruchomości. 4. Nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa: 1) własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych, 2) własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych – z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna. 4a. Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, wydaje organ, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. 4b. Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje się w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna. 4c. Jeżeli na nieruchomości lub prawie użytkowania wieczystego tej nieruchomości zostały ustanowione ograniczone prawa rzeczowe z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna, prawa te wygasają. 4d. Jeżeli przeznaczona na pasy drogowe nieruchomość gruntowa stanowiąca własność Skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego została oddana w użytkowanie wieczyste, użytkowanie to wygasa z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna. 4e. Przepis ust. 4d stosuje się odpowiednio do użytkowania wieczystego nabytego w sposób inny niż w drodze umowy zawartej w formie aktu notarialnego. 4f. Odszkodowanie za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe. 4g. Jeżeli decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej nadany został rygor natychmiastowej wykonalności, decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje się w terminie 60 dni od dnia nadania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej rygoru natychmiastowej wykonalności. 5. Do ustalenia wysokości i wypłacenia odszkodowania, o którym mowa w ust. 4a, stosuje się odpowiednio przepisy o gospodarce nieruchomościami, z zastrzeżeniem art. 18. 5a. Na wniosek osoby uprawnionej do otrzymania odszkodowania, za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, wypłaca się zaliczkę w wysokości 70% odszkodowania ustalonego przez organ pierwszej instancji w decyzji ustalającej wysokość odszkodowania, o której mowa w ust. 4g. Wypłata zaliczki następuje jednorazowo w terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku. 5b. Osoba, której wypłacono zaliczkę, lub jej spadkobiercy są obowiązani do zwrotu zaliczki po jej waloryzacji na dzień zwrotu, jeżeli decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej została zmieniona, uchylona w całości lub w części dotyczącej tej osoby, lub stwierdzono jej nieważność. 6. Nieruchomości, o których mowa w ust. 4, mogą być użytkowane nieodpłatnie przez dotychczasowych właścicieli lub użytkowników wieczystych do upływu terminu, o którym mowa w art. 16 ust. 2. 7. Jeżeli przemawia za tym interes społeczny lub gospodarczy Skarb Państwa albo jednostka samorządu terytorialnego mogą zrzec się w całości lub w części odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Oświadczenie to składa się do organu, o którym mowa w ust. 4a. 8. W przypadku zrzeczenia się odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4: 1) przed wszczęciem postępowania ustalającego wysokość odszkodowania – postępowania nie wszczyna się; 2) w trakcie postępowania ustalającego wysokość odszkodowania – postępowanie umarza się; 3) po wydaniu decyzji ustalającej wysokość odszkodowania – decyzję wygasza się.” Jeżeli więc postępowanie administracyjne toczy się na podstawie specustawy drogowej, to Pani sprzeciw może być zgłoszony, jednak taka decyzja to swoiste wywłaszczenie jednak za odszkodowaniem ustalonym w odrębnym postępowaniu. Reasumując, jeżeli postępowanie o podział nieruchomości zostało wszczęte z urzędu (art. 97 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami) lub na wniosek zarządu drogi (art. 22 ust. 3 ustawy o drogach publicznych), to nie powstaje skutek w postaci przejścia własności działki drogowej. Wydzielone pod drogę działki pozostają nadal własnością właściciela, a ich nabycie na rzecz podmiotu publiczno-prawnego może nastąpić w drodze umowy cywilnoprawnej lub wywłaszczenia. Przejście z mocy prawa własności działek wydzielonych pod drogi publiczne albo pod poszerzenie istniejących dróg publicznych, następuje tylko wówczas, gdy podział nieruchomości dokonywany jest na wniosek właściciela. Co do roszczenia o odszkodowanie za bezumowne korzystanie z gruntu, należy wskazać, że zgodnie z art. 224 Kodeksu cywilnego ( „§ 1. Samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne. § 2. Jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył.” Roszczenia właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi o wynagrodzenie za korzystanie z gruntu Następnie według art. 225 – „obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał, oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego”. Wreszcie stosownie do art. 230 – przepisy dotyczące roszczeń właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości oraz o naprawienie szkody z powodu pogorszenia lub utraty rzeczy, jak również przepisy dotyczące roszczeń samoistnego posiadacza o zwrot nakładów na rzecz, stosuje się odpowiednio do stosunku między właścicielem rzeczy a posiadaczem zależnym, o ile z przepisów regulujących ten stosunek nie wynika nic innego. Jeżeli gmina grunt ten zajęła nie posiadając do tego żadnej podstawy prawnej i nie podejmując niezbędnych czynności dla ustalenia granic drogi, to takie roszczenie wydaje się zasadne. Może jednak wykazać, że była zgoda, obecnie taką zgodę można jednak cofnąć. Nie wiadomo też, czy gmina posiada w dokumentach zgodę spadkodawcy. Nie wydano także żadnej decyzji administracyjnej w tym zakresie. Dopuszczalność roszczenia o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości zajętej pod drogę publiczną została przesądzona w orzecznictwie sądowym. Także w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 31 marca 2004 roku, II CK 162/03, wskazano, że zastosowanie przepisów o roszczeniach uzupełniających (art. 224 i 225 ma miejsce wtedy, gdy właściciel i posiadacz pozostają w stosunkach pozaumownych, przy czym roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy może przysługiwać właścicielowi tylko wobec posiadacza samoistnego (art. 224 § 2 i art. 225 lub zależnego (art. 230 który w danym okresie bez podstawy prawnej faktycznie władał rzeczą, był zatem w tym okresie biernie legitymowany w świetle art. 222 § 1 Tu przed samym roszczeniem z tego tytułu, trzeba dokładnie zbadać dokumenty odnośnie tej inwestycji i sprawdzić, czego ewentualnie dotyczyła zgoda Pani ojca. W tym zakresie wskazuję, że możliwość domagania się przez właściciela od posiadacza samoistnego wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości jest uzależniona od łącznego wystąpienia dwóch przesłanek, a mianowicie braku tytułu prawnego do korzystania z nieruchomości właściciela i braku dobrej wiary po stronie tegoż posiadacza. Zgodnie z art. 7 „Jeżeli ustawa uzależnia skutki prawne od dobrej lub złej wiary, domniemywa się istnienie dobrej wiary”. Dlatego to na właścicielu – spoczywa ciężar dowodu – wykazania, iż gmina pozostawała w złej wierze. Dobra lub zła wiara jest uzależniona od stanu świadomości posiadacza. Zła wiara wiąże się z powzięciem przez posiadacza informacji, które – racjonalnie ocenione – powinny skłonić go do refleksji, że jego posiadanie nie jest zgodne ze stanem prawnym. Okoliczności, które uzasadniałyby takie przypuszczenie podlegają indywidualnej ocenie, uzależnionej od ogólnego stanu wiedzy i doświadczenia posiadacza. Nie można zgodzić się z poglądem, że kluczowe znaczenie dla przyjęcia dobrej, czy złej wiary ma jedynie chwila objęcia rzeczy w posiadanie przez posiadacza samoistnego. Jak już wskazano powyżej, decydujące znaczenie ma w każdym przypadku stan świadomości i moment dowiedzenia się, że brak jest podstaw do władania rzeczą (tak Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia r. w sprawie I ACa 687/12, LEX nr 1267497). Należy też podkreślić, że przepisy art. 224 i 225 mają zastosowanie tylko do stosunku bezumownego. W przypadku stosunku umownego mają zastosowanie przepisy umowy, a w ich braku – przepisy o zobowiązaniach. Przepisy art. 224 i art. 225 mają więc charakter dyspozycyjny. Strony mogą uregulować inaczej wzajemne rozliczenia. W Pani przypadku nie ma wątpliwości, że Pani ojca nie łączy pisemna umowa regulująca sposób korzystania z jego nieruchomości. Należy więc stwierdzić, iż gmina, dysponując zgodą właściciela na budowę drogi, jest samoistnym posiadaczem w dobrej wierze. W orzecznictwie wskazuje się, iż zgodnie z treścią art. 224 § 2 w zw. z art. 351 § 2 od chwili, w której posiadacz służebności dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy. Analogicznie należy traktować właściciela, który dochodzi tylko roszczeń uzupełniających, gdyż ich źródłem pozostaje tytuł przysługujący właścicielowi (tak Sąd Apelacyjny w Białymstoku w tezie 3 wyroku z dnia w sprawie IACa 4040/12, LEX nr 1220411). Podobnie w tej kwestii wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia w sprawie sygn. akt I ACa 212/11, LEX nr 1102906, wskazując mianowicie, iż przewidziane w art. 224 § 2 roszczenie o wynagrodzenie jest niezależne od woli właściciela, by rzecz odzyskać, wynika ono bowiem z samego faktu władania jego rzeczą przez osobę, która nie ma do tego żadnego tytułu prawnego. Także Sąd Najwyższy w wyroku z 29 kwietnia 2009 r. (w sprawie II CSK 560/08, LEX nr 511039) wskazał, iż przedsiębiorca energetyczny, któremu się nie dowiedzie, że on lub jego poprzednik prawny działał bezprawnie, stawiając słupy i nieodpłatnie eksploatując linię energetyczną na gruntach leśnych należących do Skarbu Państwa, w zakresie odpowiadającym treści służebności jest zobowiązany do zapłacenia wynagrodzenia za korzystanie z tych gruntów od chwili dowiedzenia się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o to wynagrodzenie (art. 224 § 2 zd. 1, art. 222 § 2 i art. 352 Skoro gmina posiada tytuł prawny do korzystania z Pani nieruchomości oraz pozostaje w dobrej wierze, to zgodnie z art. 224 § 1 brak jest podstaw do zasądzenia na rzecz Pani wynagrodzenia za korzystanie przez gminę z Pani nieruchomości oraz za obniżenie wartości nieruchomości (pogorszenie rzeczy), w całym tym okresie. Sprawę trzeba jednak zbadać, aby móc przedsięwziąć odpowiednie kroki. Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej ▼▼▼ ^{ODSZKODOWANIE ZA GRUNT POD DROGĘ – ISTOTNE PARAMTERY. Poruszam tę kwestię, ponieważ obowiązek odsunięcia zabudowy może wynosić od 4m do 50m od krawędzi projektowanej ulicy (w zależności od rodzaju drogi i jej lokalizacji) i o tę odległość może zostać zmniejszona potencjalna powierzchnia zabudowy nieruchomości. Jest to o tyle}

Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy

Wycenę nieruchomości najczęściej przeprowadza się przy użyciu opracowanego przez władze wskaźnika wyceny. Wskaźnik ten jest określany na podstawie wielu czynników, w tym wartości rynkowej nieruchomości, wartości podobnych nieruchomości w okolicy, lokalnego rynku nieruchomości i innych czynników. Złożenie wniosku

Deweloperzy a droga gminna. Obowiązki gmin w zakresie budowy dróg gminnych wspierają dodatkowo inne przepisy prawa. Zgodnie z art. 98 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami to inwestor będący właścicielem działek, przez które ma przebiegać droga gminna, jest wyraźnie uprawniony do wystąpienia do właściwych organów z

Чօда езէմ
Фը πፃбр

Odszkodowania za nieruchomościWypłata odszkodowań za nieruchomości przejęte z mocy prawa na rzecz Województwa Mazowieckiego pod drogi wojewódzkie w trybie przepisów ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tekst jedn. Dz.U.2020.1363 z późn. zm.)Odbiorca usługiOsoby fizyczne, prawne, jednostki I6Wo4Eq.